Το νέο σχολείο δεν αλλάζει από ένα παλιό κίνημα…
Του Δημήτρη Μητρόπουλου.
Η μνημονιακή πολιτική, αργά ή γρήγορα, θα ερχόταν και στα σχολεία. Και ήρθε γρήγορα, με τη μορφή που ήρθε παντού.
Από τη μία η απότομη απόσυρση του κοινωνικού κράτους και από την άλλη η βίαιη αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος, στην κατεύθυνση αντιστοίχησης στην «νέα κοινωνία» που χτίζει το μνημονιακό καθεστώς. Από τη μία κατάργηση των δωρεάν φροντιστηρίων (ΠΔΣ) που γινόταν μέσα στο σχολείο με ευθύνη του κράτους, λουκέτο σε αθλητικά και μουσικά σχολεία, απόσυρση της κρατικής ευθύνης από τη μεταφορά των μαθητών. Και η κορωνίδα; Η μείωση της κρατικής επιχορήγησης προς τις σχολικές επιτροπές στο 50% του 2009! Από την άλλη, το «νέο σχολείο» της αμάθειας και των δεξιοτήτων, αντί της στέρεας γνώσης επιταχύνεται με μια σειρά παρεμβάσεις σε αναλυτικά προγράμματα και τη δομή σχολείου, μαζί με την κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών…
Ο καιάδας των συγχωνεύσεων
Μία κεντρική παρέμβαση στην κατεύθυνση της μνημονιακής πολιτικής είναι το εκτεταμένο σχέδιο συγχωνεύσεων-καταργήσεων σχολικών μονάδων, που βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Δεκέμβρη, μαζί με το στοίβαγμα των μαθητών σε 30άρια τμήματα στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και σε 25άρια στα δημοτικά σχολεία. Χωρίς να υπάρχει ακόμα η πανελλαδική εικόνα, εκτιμάται ότι ο νέος «σχολικός χάρτης» (δηλαδή τα τμήματα μαθητών) θα είναι συρρικνωμένος κατά περίπου 20% από την επόμενη χρονιά. Η κυβερνητική μέθοδος για να προχωρήσει αυτό το σχέδιο είναι γνωστή. Η μέθοδος του αληθοφανούς παραλόγου. Πρέπει, σου λέει, το παιδί στο δημοτικό ενός χωριού στα Σφακιά να έχει Αγγλικά και Πληροφορική, όπως έχει και το παιδί στο Κολωνάκι! Και επιπλέον πρέπει να υπάρχει «οργανωτικό συμμάζεμα»… Ποτέ, βέβαια, δεν απαντάνε γιατί η εκπαίδευση είναι καλύτερη με 28 μαθητές στο τμήμα ή γιατί πρέπει ένα σχολείο να μην έχει να πληρώσει θέρμανση και γιατί ένα διεθνώς αποτυχημένο μοντέλο που βάζει στο 7χρονο παιδί 10 γνωστικά αντικείμενα είναι καινοτομία!
Η ευθεία αντιστοίχηση δεν υπάρχει, όμως, μόνο στη μνημονιακή πολιτική. Υπάρχει και στην «αντιμνημονιακή». Αλλά αν αυτή η αντιστοίχηση είναι ατού για την κυβέρνηση, δεν ισχύει και το ανάποδο.
Οι ομοσπονδίες μακριά από τις πραγματικές ανάγκες
Οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες δεν έχουν σχέδιο για τη νέα φάση του Μνημονίου. Περίπου (δεν) κάνουν ότι (δεν) έκαναν. Ολίγος διάλογος, ολίγος συντεχνιασμός, ολίγη απεργιολαγνεία για να διεκδικήσουμε τα πάντα και τίποτα. Και συνήθως είναι εκτός τόπου. Το σχέδιο για τις συγχωνεύσεις υπήρχε από τον Δεκέμβρη. ΟΛΜΕ-ΔΟΕ άρχισαν να το συζητάνε το Φεβρουάριο (όπως το συζητάνε). Για την πλειοψηφία της ΔΟΕ Μνημόνιο, τρόικα, κυβέρνηση είναι άγνωστες λέξεις. Στόχος που προπαγανδίζουν στα σχολεία είναι να πάρουν ένα τμήμα των επιδομάτων από αυτά που θα πάρει η κυβέρνηση από τους καλύτερα αμειβόμενους υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών! Κούνια που τους κούναγε… Και η ΟΛΜΕ, όμως, πέρα από τους φραστικούς διαχωρισμούς στα κείμενα, δεν βρίσκεται σε πολύ διαφορετική κατεύθυνση.
Λείπει τοποθέτηση συγκεκριμένη για τη νέα φάση, το μνημονιακό καθεστώς, τον πολιτικό αγώνα που πρέπει να κάνουν (και) τα συνδικάτα, σαν κομμάτι ενός ευρύτερου λαϊκού κινήματος για να φύγουν τρόικα και κυβέρνηση, για μια διέξοδο για τη χώρα και τους εργαζόμενους. Και, βέβαια, διέξοδο και στη διάλυση του δημόσιου σχολείου.
Λείπουν οι αιχμές του μνημονίου στην παιδεία, η προσπάθεια οικοδόμησης κινήματος πάνω στους βασικούς άξονες, η οικοδόμηση συμμαχιών με γονείς και μαθητές.
Λείπει η αντίληψη ότι στις σημερινές συνθήκες οι συνεχόμενες κινητοποιήσεις και απεργίες χωρίς σαφή στόχο και σχέδιο, απομακρύνουν τους εκπαιδευτικούς από τα σωματεία, επιτείνουν την αναξιοπιστία τους, καλλιεργούν εν τέλει την απογοήτευση ότι «δεν μπορούμε να νικήσουμε». Την ίδια στιγμή που άλλες κινητοποιήσεις οι οποίες έχουν γίνει με σαφή στόχο και με βασικές στοχεύσεις τις συνέπειες της μνημονιακής πολιτικής στα σχολεία, με πλειοψηφικά χαρακτηριστικά, μαζί με γονείς και μαθητές, δείχνουν ότι το καθεστώς δεν είναι ανίκητο. Όμως αυτές είναι αποσπασματικές, δεν γίνονται συντονισμένα από ΟΛΜΕ-ΔΟΕ. Γίνονται από πρωτοβάθμια εκπαιδευτικά σωματεία που πρωτοστατούν αριστεροί και αγωνιστές συνδικαλιστές.
Η εκπαιδευτική Αριστερά στον αστερισμό του Μνημονίου
Βέβαια, η εκπαιδευτική Αριστερά δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Το ΠΑΜΕ επιμένει ότι το βασικό είναι η ιδεολογική αποκάλυψη για το «σχολείο της αγοράς» και για το «σχολείο των λαϊκών αναγκών». Το να οικοδομηθεί μαζικό κίνημα για να δοθούν λεφτά στις σχολικές επιτροπές, για να μην πληρώσουν για την εκπαίδευση των παιδιών τους οι γονείς, για να μη στοιβάζονται οι μαθητές μέσα στις αίθουσες, περνάει αποκλειστικά από τη συμφωνία για το σχολείο στη λαϊκή εξουσία ή ίσως είναι και μη επιθυμητό!
Μεγάλες, όμως, είναι και οι ευθύνες για τη Ριζοσπαστική Αριστερά η οποία ταλαντεύεται ανάμεσα σε ένα φραστικό αντικαπιταλιστικό λόγο και έναν στείρο εκπαιδευτικό διεκδικητισμό. Και το κυριότερο έχει τις αυταπάτες ότι μπορούν οι ΟΛΜΕ-ΔΟΕ να οικοδομήσουν ή να πυροδοτήσουν ένα γενικό ξεσηκωμό.
Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι άλλο; Ναι, διότι στη νέα φάση που έχουμε μπει και οι αυταπάτες διαλύονται σχετικά γρήγορα…
Ο καιάδας των συγχωνεύσεων
Μία κεντρική παρέμβαση στην κατεύθυνση της μνημονιακής πολιτικής είναι το εκτεταμένο σχέδιο συγχωνεύσεων-καταργήσεων σχολικών μονάδων, που βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Δεκέμβρη, μαζί με το στοίβαγμα των μαθητών σε 30άρια τμήματα στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και σε 25άρια στα δημοτικά σχολεία. Χωρίς να υπάρχει ακόμα η πανελλαδική εικόνα, εκτιμάται ότι ο νέος «σχολικός χάρτης» (δηλαδή τα τμήματα μαθητών) θα είναι συρρικνωμένος κατά περίπου 20% από την επόμενη χρονιά. Η κυβερνητική μέθοδος για να προχωρήσει αυτό το σχέδιο είναι γνωστή. Η μέθοδος του αληθοφανούς παραλόγου. Πρέπει, σου λέει, το παιδί στο δημοτικό ενός χωριού στα Σφακιά να έχει Αγγλικά και Πληροφορική, όπως έχει και το παιδί στο Κολωνάκι! Και επιπλέον πρέπει να υπάρχει «οργανωτικό συμμάζεμα»… Ποτέ, βέβαια, δεν απαντάνε γιατί η εκπαίδευση είναι καλύτερη με 28 μαθητές στο τμήμα ή γιατί πρέπει ένα σχολείο να μην έχει να πληρώσει θέρμανση και γιατί ένα διεθνώς αποτυχημένο μοντέλο που βάζει στο 7χρονο παιδί 10 γνωστικά αντικείμενα είναι καινοτομία!
Η ευθεία αντιστοίχηση δεν υπάρχει, όμως, μόνο στη μνημονιακή πολιτική. Υπάρχει και στην «αντιμνημονιακή». Αλλά αν αυτή η αντιστοίχηση είναι ατού για την κυβέρνηση, δεν ισχύει και το ανάποδο.
Οι ομοσπονδίες μακριά από τις πραγματικές ανάγκες
Οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες δεν έχουν σχέδιο για τη νέα φάση του Μνημονίου. Περίπου (δεν) κάνουν ότι (δεν) έκαναν. Ολίγος διάλογος, ολίγος συντεχνιασμός, ολίγη απεργιολαγνεία για να διεκδικήσουμε τα πάντα και τίποτα. Και συνήθως είναι εκτός τόπου. Το σχέδιο για τις συγχωνεύσεις υπήρχε από τον Δεκέμβρη. ΟΛΜΕ-ΔΟΕ άρχισαν να το συζητάνε το Φεβρουάριο (όπως το συζητάνε). Για την πλειοψηφία της ΔΟΕ Μνημόνιο, τρόικα, κυβέρνηση είναι άγνωστες λέξεις. Στόχος που προπαγανδίζουν στα σχολεία είναι να πάρουν ένα τμήμα των επιδομάτων από αυτά που θα πάρει η κυβέρνηση από τους καλύτερα αμειβόμενους υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών! Κούνια που τους κούναγε… Και η ΟΛΜΕ, όμως, πέρα από τους φραστικούς διαχωρισμούς στα κείμενα, δεν βρίσκεται σε πολύ διαφορετική κατεύθυνση.
Λείπει τοποθέτηση συγκεκριμένη για τη νέα φάση, το μνημονιακό καθεστώς, τον πολιτικό αγώνα που πρέπει να κάνουν (και) τα συνδικάτα, σαν κομμάτι ενός ευρύτερου λαϊκού κινήματος για να φύγουν τρόικα και κυβέρνηση, για μια διέξοδο για τη χώρα και τους εργαζόμενους. Και, βέβαια, διέξοδο και στη διάλυση του δημόσιου σχολείου.
Λείπουν οι αιχμές του μνημονίου στην παιδεία, η προσπάθεια οικοδόμησης κινήματος πάνω στους βασικούς άξονες, η οικοδόμηση συμμαχιών με γονείς και μαθητές.
Λείπει η αντίληψη ότι στις σημερινές συνθήκες οι συνεχόμενες κινητοποιήσεις και απεργίες χωρίς σαφή στόχο και σχέδιο, απομακρύνουν τους εκπαιδευτικούς από τα σωματεία, επιτείνουν την αναξιοπιστία τους, καλλιεργούν εν τέλει την απογοήτευση ότι «δεν μπορούμε να νικήσουμε». Την ίδια στιγμή που άλλες κινητοποιήσεις οι οποίες έχουν γίνει με σαφή στόχο και με βασικές στοχεύσεις τις συνέπειες της μνημονιακής πολιτικής στα σχολεία, με πλειοψηφικά χαρακτηριστικά, μαζί με γονείς και μαθητές, δείχνουν ότι το καθεστώς δεν είναι ανίκητο. Όμως αυτές είναι αποσπασματικές, δεν γίνονται συντονισμένα από ΟΛΜΕ-ΔΟΕ. Γίνονται από πρωτοβάθμια εκπαιδευτικά σωματεία που πρωτοστατούν αριστεροί και αγωνιστές συνδικαλιστές.
Η εκπαιδευτική Αριστερά στον αστερισμό του Μνημονίου
Βέβαια, η εκπαιδευτική Αριστερά δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Το ΠΑΜΕ επιμένει ότι το βασικό είναι η ιδεολογική αποκάλυψη για το «σχολείο της αγοράς» και για το «σχολείο των λαϊκών αναγκών». Το να οικοδομηθεί μαζικό κίνημα για να δοθούν λεφτά στις σχολικές επιτροπές, για να μην πληρώσουν για την εκπαίδευση των παιδιών τους οι γονείς, για να μη στοιβάζονται οι μαθητές μέσα στις αίθουσες, περνάει αποκλειστικά από τη συμφωνία για το σχολείο στη λαϊκή εξουσία ή ίσως είναι και μη επιθυμητό!
Μεγάλες, όμως, είναι και οι ευθύνες για τη Ριζοσπαστική Αριστερά η οποία ταλαντεύεται ανάμεσα σε ένα φραστικό αντικαπιταλιστικό λόγο και έναν στείρο εκπαιδευτικό διεκδικητισμό. Και το κυριότερο έχει τις αυταπάτες ότι μπορούν οι ΟΛΜΕ-ΔΟΕ να οικοδομήσουν ή να πυροδοτήσουν ένα γενικό ξεσηκωμό.
Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι άλλο; Ναι, διότι στη νέα φάση που έχουμε μπει και οι αυταπάτες διαλύονται σχετικά γρήγορα…
*Ο Δημήτρης Μητρόπουλος είναι μέλος του Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Πειραιά.
